Cyfrowy świat a małe dzieci – jak chronić przedszkolaka?
Współczesne dzieci dorastają w środowisku pełnym urządzeń cyfrowych. Smartfony, tablety i komputery oferują wiele wartościowych treści edukacyjnych, ale niosą też pewne zagrożenia. Zadaniem dorosłych jest mądre wprowadzenie dziecka w świat technologii tak, aby było to bezpieczne i wspierało jego rozwój. Obecność opiekuna pozwala nie tylko kontrolować czas spędzany przed ekranem, ale też na bieżąco reagować na trudne lub niezrozumiałe treści, wspierać dziecko w ich interpretowaniu i wybierać materiały adekwatne do wieku i możliwości. Zwykle producenci czy dostawcy usług określają rekomendowany wiek dziecka. Ale czy to wystarczy, aby rzeczywiście zadbać o rozwój i bezpieczeństwo dziecka w świecie cyfrowym? Warto przyjrzeć się także innym aspektom – takim jak treści, sposób ich prezentacji, tempo akcji, obecność reklam czy mechanizmy nagradzania.
Nadmiar bodźców – kiedy ekran męczy głowę
Szybko zmieniające się obrazy i intensywne dźwięki mogą przeciążać system nerwowy małego dziecka. Badania wskazują, że nadmierna ekspozycja na ekrany może prowadzić do: trudności w skupieniu uwagi, wzrostu pobudliwości,, problemów ze snem i rytmem dobowym.
Jak wspierać dziecko?
Warto ograniczać czas ekranowy i zapewniać przerwy. Zalecenia wielu organizacji zdrowotnych podkreślają, że dzieci w wieku przedszkolnym nie powinny korzystać z urządzeń cyfrowych dłużej niż ok. 1 godziny dziennie, najlepiej w kilku krótszych blokach.
2. Nieodpowiednie treści – zagrożenia ukryte w internecie
Internet nie zawsze odróżnia, co jest dla dzieci bezpieczne. Autoodtwarzanie krótkich filmów w aplikacjach może przypadkiem przenieść dziecko do materiałów nieodpowiednich dla jego wieku.
Co można zrobić?: włączać tryby dziecięce lub aplikacje z kontrolą rodzicielską, korzystać z platform oferujących treści edukacyjne dla najmłodszych, wspólnie oglądać materiały i rozmawiać o tym, co dziecko widzi.
3. Ryzyko uzależnienia – gdy ekran staje się ulubioną zabawką
Dzieci łatwo przywiązują się do urządzeń zapewniających natychmiastową rozrywkę. Jeśli ekran zaczyna zastępować zabawy ruchowe, kontakt z rówieśnikami czy kreatywne aktywności, może to wpływać na rozwój emocjonalny i społeczny.
Jak wspierać równowagę?
Najlepiej wyznaczyć jasne zasady korzystania z technologii, a przede wszystkim oferować atrakcyjne alternatywy: zabawy plastyczne, ruchowe, spacery, gry planszowe.
4. Wspólne korzystanie z mediów – klucz do bezpieczeństwa
Najważniejszym elementem cyfrowej edukacji jest obecność dorosłego. Gdy rodzic lub nauczyciel jest obok, może: wyjaśniać to, co dziecko widzi, pomagać w interpretacji treści, modelować właściwe zachowania. To buduje nie tylko bezpieczeństwo, lecz także kompetencje cyfrowe, tak ważne we współczesnym świecie.
Co warto zalecać rodzicom i nauczycielom dzieci w wieku przedszkolnym, współtworzącym ich edukacyjną cyberprzestrzeń? Tamara Pielas słusznie postuluje, by towarzyszyć dziecku w cyfrowym świecie, zgłębiać go wspólnie, wspierać dziecko. Owo wsparcie powinno mieć charakter edukujący, z eksponowaniem korzyści i uczulaniem na zagrożenia, z dbaniem o to, by dzieci miały do czynienia z wartościowymi miejscami w sieci, ze wspólnym ich poznawaniem, z cierpliwością i otwartością na świat dziecka, z dawaniem mu dobrego przykładu swoim zachowaniem
Urządzenia cyfrowe stanowią integralną część współczesnego świata i oferują wiele korzyści edukacyjnych oraz rozrywkowych. Jednak ich nadmierne i niekontrolowane użycie może negatywnie wpływać na rozwój dzieci w wieku przedszkolnym. Kluczowe jest świadome i umiarkowane wprowadzanie technologii w życie dziecka, z jednoczesnym dbaniem o jego wszechstronny rozwój.
Bibliografia:
https://pierwszekroki.net/
Polskie Towarzystwo Pediatryczne – Zalecenia dotyczące korzystania z ekranów przez dzieci, 2022.
Ministerstwo Cyfryzacji – Bezpieczne dziecko w sieci. Poradnik dla rodziców, 2020.
Jolanta KĘDZIOR ,,Nowe media w przestrzeni edukacyjnej dzieci w wieku „przedszkolnym – szanse i zagrożenia; Wychowanie w Rodzinie” t. XXI (2/2019)
