Logopedia na wakacjach

Wakacyjna przerwa a rozwój mowy – jak wspierać dziecko latem?

Letni czas to idealna okazja na odpoczynek i regenerację po intensywnym roku szkolnym. Dzieci i młodzież chętnie poświęcają te miesiące na ulubione aktywności i zabawy, które sprawiają im radość i pozwalają nabrać sił.

W okresie wakacyjnym wielu pacjentów rezygnuje z regularnych wizyt w gabinetach logopedycznych. Dzieci uczęszczające na terapię logopedyczną w ramach zajęć szkolnych często pozostają w tym czasie bez specjalistycznego wsparcia. Dotyczy to także niektórych przedszkolaków, które w lipcu i sierpniu nie uczęszczają do placówek przedszkolnych, a co za tym idzie – nie mają kontaktu z logopedą. W związku z tym warto zadbać o to, by zarówno młodsze, jak i starsze dzieci mogły nadal rozwijać swoje umiejętności komunikacyjne – mimo braku profesjonalnej terapii. Dzięki prostym i przyjemnym ćwiczeniom w formie zabawy można wspomagać dziecko w domu, jednocześnie czerpiąc radość ze wspólnie spędzanego czasu.

Rodzaje ćwiczeń logopedycznych

Logopedia zakłada wszechstronne wsparcie w rozwoju mowy i komunikacji oraz korygowanie wszelkich nieprawidłowości w tym zakresie. W terapii wykorzystuje się różne rodzaje ćwiczeń: artykulacyjne, oddechowe, słuchowe czy rytmiczne. Wspomagająco działają również elementy integracji sensorycznej oraz zadania rozwijające motorykę małą i dużą – ponieważ sprawność ruchowa i sensoryczna istotnie wpływa na rozwój mowy.

W domowym otoczeniu z powodzeniem można wdrażać te aktywności jako część codziennej rutyny wakacyjnej. Ważne jest, by dostosować je do wieku dziecka, jego indywidualnych potrzeb oraz etapu, na którym zakończono terapię przed wakacjami. Warto zastanowić się, które głoski wymagają utrwalenia, a także jakie obszary komunikacyjne potrzebują szczególnego wsparcia. Takie podejście może zapobiec regresowi i pełnić rolę domowej, choć nieprofesjonalnej, formy terapii o charakterze profilaktycznym.

Ćwiczenia dla młodszych dzieci (3–6 lat)

Dzieci w wieku przedszkolnym to grupa, u której intensywnie rozwijają się zdolności językowe i społeczne. Trzylatki zwykle z zainteresowaniem eksplorują otaczający świat i zadają wiele pytań, a między czwartym a szóstym rokiem życia następuje wyraźny postęp w umiejętności komunikowania się.

W wakacje warto wprowadzać ćwiczenia wspierające prawidłową artykulację oraz oddychanie. Ich zadaniem jest poprawa funkcjonowania narządów mowy i wypracowanie właściwego toru oddechowego – co stanowi podstawę wyraźnej wymowy. U młodszych dzieci sprawdzą się proste zabawy, takie jak:

• Naśladowanie min przed lustrem – rodzic pokazuje różne wyrazy twarzy (np. uśmiech, zdziwienie), a dziecko je odtwarza.

• Ćwiczenia języka – np.:

  • kląskanie (naśladujemy odgłos konia),

  • „malowanie” podniebienia językiem,

  • dotykanie czubkiem języka górnych zębów (liczenie ząbków lub muszelek).

• Zabawy smakowe – posmarowanie podniebienia słodkim przysmakiem (np. dżemem) i zlizywanie go językiem.

Nie zapominajmy też o ćwiczeniach oddechowych. Latem warto wykorzystać aktywności na świeżym powietrzu, np.:

• puszczanie baniek mydlanych,

• przenoszenie lekkich przedmiotów (np. chrupek) przez słomkę z jednej miseczki do drugiej,

• rywalizacyjne gry, jak „mecz na słomki”, gdzie dzieci dmuchają piłeczkami do celu.

To nie tylko rozwija oddech, ale także stanowi świetną zabawę.

Ćwiczenia dla starszych dzieci

Propozycje zabaw dla maluchów mogą być również atrakcyjne dla starszych dzieci, jeśli odpowiednio je zmodyfikujemy. Przykładowo:

• Gry planszowe z zadaniami logopedycznymi (ćwiczenia języka, warg),

• Gra memory – wykorzystując obrazki z głoskami do utrwalenia (wiele gotowych kart dostępnych jest online).

Starsze dzieci mogą również pracować nad trudniejszymi głoskami – np. głoskami szumiącymi czy [r], o ile wcześniej zostały one prawidłowo wywołane przez logopedę. Pamiętajmy, by nie próbować samodzielnie wprowadzać nowych dźwięków bez konsultacji ze specjalistą.

Dla dzieci mówiących już poprawnie warto sięgnąć po ćwiczenia dykcyjne – tzw. „łamańce językowe”. Oto kilka przykładów:

• Szczepan z Bystrzyc spostrzegł Krzysztofa

• Szczęście, że wyrósł szczypior

• Rodowity Irlandczyk zrewolucjonizował przemysł

• Stróż pod strzechą

• Cóż za szczodrość i szczerość

• Mistrz mieszka we Wrzeszczu

Letni czas sprzyja relaksowi, ale może być też doskonałą okazją do wspierania rozwoju mowy dziecka. Nawet proste domowe ćwiczenia mogą przynieść wiele korzyści – zarówno pod względem logopedycznym, jak i relacyjnym. Warto połączyć zabawę z rozwojem, by dziecko mogło kontynuować naukę przez zabawę – z uśmiechem i w rytmie wakacyjnych dni.